آشنایی با رسم و رسوم شب یلدا: تاریخچه و اهمیت آن
شب یلدا
شب یلدا، یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که به عنوان نمادی از پیروزی نور بر تاریکی شناخته می‌شود. این شب، طولانی‌ترین شب سال است و به طور معمول در شب 30 آذرماه (21 دسامبر) برگزار می‌شود.
شب یلدا 1403 چه روزی است؟
شب یلدا در سال ۱۴۰۳ یعنی امسال برابر است با جمعه ۳۰ آذر ماه مصادف با ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ میلادی و یا ۱۸ جمادی الثانی سال ۱۴۴۶ قمری.
تاریخچه شب یلدا
همانطور که می دانید تاریخچه و پیشینه یلدا به زمانهای بسیار گذشته برمیگردد ولی مشخص نیست قدمت دقیق آن به چه زمانی تعلق دارد بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند. ظروف سفالی دوران قبل از تاریخ را به استناد گرفته اند چرا که نقوش حیوانی ماه های ایرانی همچون عقرب و قوچ داخل این ظرف ها هک شده اند البته ناگفته نماند نقوش کشفیات باستان شناسی و کتیبه ها نادرند ولی باستان شناسان بر این باورند که تا ۷۰۰۰ سال پیش نیز میتوان آیین مربوط به شب یلدا را رصد کرد.ا تمام این تفاسیر چیزی که به عنوان شب یلدا به رسمیت شناخته شده است به ۵۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاهشماری مصری ها و بابلی ها است.
علت نامگذاری شب یلدا
نامگذاری شب یلدا به دلیل مفهوم زایش و تولد است. در واقع، این شب به عنوان شب تولد خورشید و آغاز فصل جدید در نظر گرفته می‌شود. ایرانیان با برگزاری جشن یلدا، به استقبال نور و روشنایی می‌روند و این شب را به عنوان فرصتی برای تجدید دوستی‌ها و پیوندهای خانوادگی جشن می‌گیرند.
نماد میوه ها در شب یلدا
در شب یلدا، میوه‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند و هر کدام از آن‌ها نماد خاصی دارند. به عنوان مثال:
-
انار: نماد برکت و فراوانی است و به عنوان میوه‌ای خوش‌یمن در این شب شناخته می‌شود.
-
هندوانه: نماد گرما و تابش خورشید است و به عنوان نمادی از روشنایی در شب یلدا استفاده می‌شود.
-
سیب: نماد سلامتی و زیبایی است و در شب یلدا به عنوان یک میوه خوشمزه و مفید مصرف می‌شود.
-
پرتقال: نماد شادی و خوشحالی است و به عنوان میوه‌ای خوش‌رنگ و خوش‌طعم در این شب سرو می‌شود.
این میوه‌ها نه تنها به عنوان خوراکی، بلکه به عنوان نمادهایی از آرزوها و امیدها در زندگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا یلدا طولانی‌ترین شب سال است؟
یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال شناخته می‌شود زیرا در این شب، خورشید در پایین‌ترین نقطه خود قرار دارد و به همین دلیل شب‌ها طولانی‌تر از روزها هستند. این پدیده به دلیل موقعیت زمین در مدار خود حول خورشید اتفاق می‌افتد. از این رو، ایرانیان این شب را به عنوان شب زایش خورشید و آغاز فصل جدید جشن می‌گیرند.
کرسی نشینی در شب یلدا
کرسی در زمانهای قدیم فقط یک وسیله گرمایشی برای ایرانیان نبود بلکه در فرهنگ ایرانی نقش زیادی داشت. وقتی تلویزیون یا رسانه‌های اجتماعی وجود نداشت، کرسی به‌عنوان یک نیروی محرکه بزرگ برای گردهمایی خانوادگی و اوقات فراغت بود. اعضای خانواده زیر کرسی دورهم جمع می‌شدند و اوقات خوبی را با هم می‌گذراندند، خواهر و برادرها در انجام تکالیف به یکدیگر کمک می‌کردند، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها داستان خود را برای بچه‌ها تعریف می‌کردند و شب‌ها، همه اعضای خانواده باهم در اطراف کرسی می‌خوابیدند. امروزه نه‌تنها از آن وسایل گرمایی دیگر خبری نیست و فقط در داستان‌ها شنیده می‌شوند، بلکه دیگر طعم واقعی گرم شدن را نیز احساس نمی‌کنیم اما امسال که به‌رغم محدودیت‌های کرونایی خبری از برگزاری شب یلدا و دورهمی‌های خانوادگی نیست، خوب است تا بازنده کردن سنت‌های گذشته خاطرات خوش آن روزگاران را برای خودتان زنده کرده و حس دل‌نشین گرمای کرسی را به کودکان و فرزندانتان بچشانید.
جشن یلدا برای عروس
یکی از آداب و رسوم شب یلدا، بردن یلدایی عروس است. شب یلدا عروس، فرصتی برای هم نشینی دو خانواده با یکدیگر است.
تزیین شب یلدا برای عروس
از رسوم ما ایرانیان در شب یلدا (شب چله) این است که خانواده داماد برای عروس هایی که در دوران نامزدی هستند، شب چله ای می برند. رسم و رسومات شب چله ای در هر شهری متفاوت است. ولی معمولا تکه ای طلا, دسته گل, پالتو یا کفش زمستانی (بوت) به همراه شیرینی و هندوانه تزیین شده ،آجیل و سبدی از میوه های رنگارنگ و تزیین شده و مقداری آجیل و شکلات می برند.
*ایده تزیینات طلا :
*ایده تزیینات لباس برای عروس و داماد:
شب یلدا برای عروس چه هدیه‌هایی می‌برند؟
همان طور که گفته شد، خانواده داماد بنا بر توانایی مالی و شرایط اقتصادی خود، اقدام به خرید کادو شب یلدا برای عروس می‌کنند.
البته در برخی شهرها به این لیست، مواردی اضافه یا حذف هم می‌شود. گاهی اوقات لباس یا پارچه‌ای هم برای مادر و پدر عروس در میان هدیه‌ها قرار داده می‌شود.
اگر تمایل دارید که سفره ی خود را ساده تزیین کنید می‌توانید میوه‌های شب یلدا را با انواع برش های زیبا و تزئینات به جذاب‌ترین شکل ممکن دربیاورید. با این کار می‌توانید استفاده از خوراکی‌ها را برای مهمان‌هایتان ساده‌تر کنید. همچنین می‌توانید با دانه‌های انار انواع کیک و دسر و شکلات را آماده کنید.
*ایده کیک شب یلدا :
*ایده میوه آرایی شب یلدا:
لیست هدایا و گیفت شب یلدا برای عروس
این هدیه‌ها شامل موارد زیر می‌شود.
لباس (معمولا لباس‌های زمستانی و گرم شامل بلوزهای بافتنی و پالتو)
کفش( کفش زمستانی و گرم مثل بوت و نیم‌بوت)
طلا (سکه/نیم یا ربع سکه، گوشواره، دستبند، گردنبند)
پارچه (برای لباس یا چادر)
کله قند و نبات
*ایده برای روی میز :
